دلستان

اینجا هنر است که سخن می گوید

چگونه گام به گام پایان نامه دانشگاه بنویسیم؟

۲ بازديد

چگونه گام به گام پایان نامه دانشگاه بنویسیم؟

نوشتن پایان نامه دانشگاه یکی از مراحل کلیدی در مسیر تحصیلات عالی است که می‌تواند به تقویت رزومه شما کمک کند. این فرآیند، به ویژه برای دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا، فرصتی است تا دانش و مهارت‌های خود را در یک پروژه تحقیقاتی جامع به نمایش بگذارند. در اینجا، مراحل اساسی برای نوشتن یک پایان نامه موفق را بررسی می‌کنیم.

 

خلاصه مراحل نوشتن پایان نامه

  1. موضوع تحقیقی را تعریف کنید که به شما انگیزه دهد.
  2. یک استاد راهنمای در دسترس و حمایت کننده انتخاب کنید.
  3. مشکل و محدودیت‌های موضوع خود را فرموله کنید.
  4. یک طرح دقیق (پروپوزال) بسازید.
  5. جستجوی اطلاعات مرتبط انجام دهید.
  6. پایان نامه خود را بنویسید و ساختار دهید.
  7. خلاصه خود را بررسی و تنظیم کنید.
  8. ارائه شفاهی را آماده کنید.

 

مرحله 1: انتخاب موضوع پایان نامه

انتخاب موضوع یکی از اولین و مهم‌ترین مراحل در نوشتن پایان نامه دانشگاه است. این مرحله به شما این امکان را می‌دهد که موضوعی را پیدا کنید که هم به شما الهام می‌بخشد و هم با اهداف حرفه‌ای شما مرتبط است. در برخی دانشگاه‌ها، موضوعات خاصی برای دانشجویان ارائه می‌شود، اما در صورت امکان، سعی کنید موضوعی را انتخاب کنید که به شما انگیزه دهد.

نکته: با استاد راهنمای خود درباره موضوع انتخابی‌تان صحبت کنید؛ او می‌تواند مشاوره‌های ارزشمندی ارائه دهد.

معیارهای انتخاب موضوع شامل موارد زیر است:

  • قابل دسترس: موضوعی انتخاب کنید که با توانایی‌ها و دانش شما سازگار باشد.
  • دست یافتنی: موضوعی که به راحتی به منابع و مصاحبه‌شوندگان دسترسی داشته باشید.
  • مرتبط: موضوعی که با دوره‌های تحصیلی و اهداف شغلی شما همخوانی داشته باشد.
  • قابل قبول: موضوع انتخابی باید توسط موسسه شما تأیید شود.
  • الهام بخش: انتخاب موضوعی که شما را ترغیب کند، یکی از کلیدهای موفقیت خواهد بود.

 

مرحله 2: انتخاب استاد راهنما

پس از انتخاب موضوع، مسئولیت شماست که یک استاد راهنما برای پایان نامه دانشگاه خود انتخاب کنید. وظایف اصلی استاد راهنما شامل راهنمایی و مشاوره در مورد ارتباط موضوع و ارزیابی امکان‌سنجی آن است.

در انتخاب سرپرست، موارد زیر را در نظر بگیرید:

  1. دسترس‌پذیری: اطمینان حاصل کنید که استاد راهنما تعداد زیادی دانشجو ندارد و می‌تواند به شما توجه کافی داشته باشد.
  2. تخصص: تخصص استاد باید نزدیک به حوزه موضوع شما باشد.
  3. ارتباط خوب: ارتباط مثبت با سرپرست به شما کمک می‌کند تا در طول پروژه احساس راحتی بیشتری داشته باشید.

 

مرحله 3: فرموله کردن مشکل و محدودیت‌ها

در این مرحله، باید مشکل تحقیق خود را به وضوح تعریف کنید و محدودیت‌های آن را شناسایی کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا تمرکز بیشتری بر روی اهداف تحقیق داشته باشید و نتایج دقیق‌تری کسب کنید.

 

مراحل بعدی

پس از طی مراحل اولیه، باید یک طرح دقیق برای نوشتن پایان نامه تنظیم کنید و به جستجوی اطلاعات مرتبط بپردازید. این اطلاعات شامل مقالات علمی، کتاب‌ها و منابع معتبر دیگر است که به غنای محتوای پایان نامه شما کمک می‌کند.

در نهایت، پس از نوشتن پایان نامه، حتماً آن را بررسی و تنظیم کنید تا از کیفیت آن اطمینان حاصل نمایید. همچنین، برای دفاع از پایان نامه دانشگاه خود آماده شوید؛ این مرحله نشان‌دهنده توانایی شما در ارائه یافته‌های تحقیقاتی است.

 

مرحله 3: فرموله کردن مشکل و محدودیت‌های موضوع

برای نگارش یک پایان نامه خوب و یا حتی عالی، انتخاب مسئله دار نقش اساسی دارد. مشکل، سؤال اصلی است که پایان نامه شما به آن پاسخ می‌دهد و در واقع، ساختار کلی و رشته راهنما را تشکیل می‌دهد. این سؤال است که مسائل موضوع را مطرح می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه با موضوع برخورد خواهید کرد.

تحقیقات مقدماتی: اکیداً به شما توصیه می‌کنیم که تحقیقات مقدماتی را انجام دهید تا یک دید کلی از موضوع داشته باشید. اسنادی را که خوانده‌اید تجزیه و تحلیل کنید تا یک بازتاب شخصی ایجاد کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا مهم‌ترین و مرتبط‌ترین مسائل رشته تحصیلی خود را شناسایی کنید. از این تأملات، سؤال بزرگ شما به طور طبیعی نتیجه می‌گیرد: مشکل‌ساز.

برای اطمینان از اینکه موضوع را از همه جهات تعریف کرده‌اید، استفاده از سوالات بسیار موثر است. این روش به شما کمک می‌کند تا ایده‌های متعددی را توسعه دهید و درمان انتخابی خود را تعریف کنید.

سوالا ت شامل موارد زیر است:

  • چگونه؟ مضامین و موضوعات فرعی خود را فهرست کنید.
  • چی؟ زمینه‌های مربوط به موضوع را تعریف کنید: فیزیک، اقتصاد، جامعه‌شناسی و غیره.
  • چه کسی؟ نوع جمعیت مورد نظر خود را در مقاله توضیح دهید.
  • چند تا؟ شاخص‌های کمی و کیفی را که باید برای حمایت از مقاله خود در نظر بگیرید، تعیین کنید.
  • کجا؟ موضوع خود را در یک منطقه جغرافیایی مشخص کنید.
  • چه زمانی؟ زمان‌بندی مربوط به موضوع خود را مشخص کنید.
  • چرا؟ علل مرتبط با مسئله مورد بحث را تعیین کنید.

 

مرحله 4: ساخت یک طرح دقیق

ساخت این طرح بر اساس منطق دقیق و مرتبط با مشکل شما است. پس از تنظیم پایان نامه، توصیه می‌شود با استاد راهنمای خود تماس بگیرید تا او بتواند طرح شما را تأیید کند یا در مورد اصلاحات لازم به شما مشاوره دهد.

طرح شما باید به تدریج به سؤال اصلی که مشکل شماست پاسخ دهد و توالی بین پاراگراف‌ها باید طبیعی باشد.

چگونه باید طرح پایان نامه شما ساختار یابد؟

شما چندین روش دارید که می‌توانید انتخاب کنید:

 با یک ایده ساده شروع کرده و به سمت پیچیدگی آن حرکت کنید.

  1. بیان یک موضوع کلی و ادامه دادن با یک مثال خاص.
  2. "بله" را به عنوان پاسخ به مشکل مطرح کرده، سپس "نه" و در نهایت ترکیبی از این دو را توسعه دهید.

 به یاد داشته باشید: یک برنامه خوب باید متعادل باشد. هر یک از عناوین شما باید به مسئله پاسخ دهد و اطلاعات مفیدی ارائه کند.

اگر سرفصل‌ها به درستی در Google Docs یا Word به عنوان "هدینگ 2" و "هدینگ 3" شناسایی شده‌اند، می‌توانید به راحتی طرح خود را تجسم کرده و در صورت لزوم اصلاحاتی انجام دهید.

 

مرحله 5: جستجوی اطلاعات مرتبط

در این مرحله، شما به عنوان یک محقق به جستجوی اطلاعات مرتبط و قابل اعتماد می‌پردازید. این کار شامل بررسی انواع مختلفی از اسناد و مدارک، انجام مصاحبه‌ها و جمع‌آوری داده‌ها است. هدف شما یافتن اطلاعاتی است که به پایان نامه دانشگاه شما کمک کند و به سؤالات تحقیقاتی پاسخ دهد.

برای جلوگیری از اطلاعات بیش از حد (infobesity)، تحقیقات خود را به دقت انجام دهید و فقط اطلاعات مرتبط با موضوع خود را نگه دارید. اگر اطلاعات جالبی پیدا کردید که به سؤال شما پاسخ نمی‌دهد، می‌توانید آن را در پیوست‌های پایان نامه ذکر کنید.

در طول فرآیند تحقیقاتی، توصیه می‌شود که اطلاعات را تجزیه و تحلیل کرده و منابع را به دقت ثبت کنید. کیفیت کار تحقیقاتی شما به ارتباط داده‌های جمع‌آوری شده و تجزیه و تحلیل دقیق آن‌ها بستگی دارد. برای جلوگیری از گم شدن منابع، حتماً در حین جستجو یادداشت‌برداری کنید؛ این کار نوشتن کتابنامه شما را نیز آسان‌تر خواهد کرد.

 

مرحله 6: نوشتن و تنظیم پایان نامه

ساختار پایان نامه دانشگاه ممکن است بسته به شیوه‌نامه دانشگاه شما متفاوت باشد. اما برای روشن‌تر شدن، یک ساختار معمولی به شرح زیر است:

  1. جلد یا صفحه عنوان: این صفحه اولین برداشت خواننده از کار شماست و شامل اطلاعات زیر است:
  • نام مؤسسه دانشگاهی
  • شهر دانشگاه
  • سال تحصیلی
  • رشته تحصیلی
  • عنوان پژوهش
  • نام و نام خانوادگی شما
  • نام و نام خانوادگی مدیر پایان نامه
  • نام و نام خانوادگی اعضای هیئت منصفه
  • نام و نشان شرکتی که مطالعه برای آن انجام شده است (در صورت وجود)

 

  1. صفحه تشکر: در این صفحه از افرادی که در تحقق کار شما کمک کرده‌اند، مانند مدیر پایان نامه و معلمان، تشکر می‌کنید.
  2. فهرست مطالب: این بخش شامل عناوین بخش‌های مختلف پایان نامه، عناوین فرعی و شماره صفحات مربوطه است.
  3. واژه‌نامه: این صفحه شامل تعریف اختصارات و کلمات علمی خاص است که ممکن است نیاز به توضیح داشته باشند. این بخش اجباری نیست اما می‌تواند به درک بهتر متن کمک کند.
  4. مقدمه: مقدمه به ارائه موضوع، مشکل و نحوه پاسخگویی به آن اختصاص دارد. این بخش فرصتی است برای جلب توجه خواننده.
  5. بدنه مقاله پژوهشی: بدنه پایان نامه معمولاً در ۳ یا ۴ قسمت تنظیم می‌شود. هر پاراگراف باید متعادل باشد و هر زمان که ایده‌ای تغییر کند، خط شکسته در نظر گرفته می‌شود.
  6. نتیجه‌گیری: نتیجه‌گیری با ایجاد خلاصه‌ای از هر بخش به مشکل پاسخ می‌دهد و مسیرهای تحقیقاتی دیگر را معرفی می‌کند.

 

سرقت ادبی در پایان نامه چیست؟

برای جلوگیری از سرقت ادبی، ضروری است که به منابع خود به درستی ارجاع دهید. منابع کتابشناختی باید از استانداردهای استناد پیروی کنند و بسته به نوع منبع (کتاب، سایت یا مقاله) متفاوت خواهند بود. استفاده از نرم‌افزارهای ضد سرقت ادبی مانند Compilatio می‌تواند به شناسایی شباهت‌های متنی کمک کند. همچنین، توصیه می‌شود در پایان نامه خود قید کنید که متن پایان نامه را برای کسب اعتبار به نرم‌افزارهای ضد سرقت ادبی ارسال کرده‌اید.

 

کتابشناسی مؤثر و ضمائم در پایان نامه دانشگاه

ضمائم

اگر ضمائم زیادی برای پایان نامه دانشگاه خود دارید، ممکن است بخواهید قبل از فهرست کردن آن‌ها، یک خلاصه کوتاه بنویسید. ضمائم می‌توانند شامل جزئیات پرسشنامه‌های کمی و کیفی باشند که به عنوان بخشی از مطالعه‌های کمی یا تحقیقات کیفی انجام شده‌اند. همچنین، اطلاعات اضافی مرتبط با موضوع شما در این بخش قرار می‌گیرد. این اطلاعات می‌تواند به خواننده کمک کند تا درک بهتری از روش‌های تحقیقاتی شما پیدا کند و به تقویت رزومه علمی شما کمک کند.

 

مرحله 7: خلاصه خود را بررسی و تنظیم کنید

پس از اینکه پایان نامه شما به طور کامل تنظیم شد و پیوست‌ها و منابع کتابشناختی به درستی ارجاع داده شدند، توصیه می‌شود که آن را تصحیح کنید. بهتر است این کار را در طول فرآیند نوشتن انجام دهید تا از ناهماهنگی، اشتباهات املایی و دستوری جلوگیری شود. چیدمان دقیق متن، خواندن را برای مصحح شما آسان‌تر می‌کند.

به یکنواختی فونت، پررنگ بودن کلمات کلیدی و زیبایی کار تحقیقاتی ارزشمند خود توجه کنید. همچنین، از استفاده از رنگ‌ها و تصاویر برای جذاب‌تر کردن پایان نامه خود دریغ نکنید. مشاور پایان نامه شما نیز می‌تواند در تصحیح کار آکادمیک شما نقش مؤثری ایفا کند.

 

مرحله 8: ارائه شفاهی را آماده کنید

پس از اتمام نوشتن پایان نامه، مرحله بعدی آماده‌سازی برای دفاع از پایان نامه دانشگاه است. این ارائه شفاهی لحظه‌ای است که می‌توانید از کارهای انجام شده خود در طول سال دفاع کنید. هیئت داوران معمولاً شامل مدیر پایان نامه شما و چند مهمان از دنیای دانشگاهی (مانند استادان) است.

این ارائه معمولاً حدود 20 دقیقه طول می‌کشد و نیازی به پرداختن به جزئیات پایان نامه شما نیست، زیرا اعضای هیئت داوران پیش از این آن را خوانده‌اند. هدف اصلی این است که انتخاب موضوع، مشکل و روش‌های پاسخ به آن را توضیح دهید. در نهایت، درباره نتایجی که به دست آورده‌اید بحث خواهید کرد.

شاید جالب باشد که درباره چالش‌هایی که در طول کار با آن‌ها مواجه شدید و نحوه غلبه بر آن‌ها صحبت کنید. این قسمت به شما کمک می‌کند تا تفکر انتقادی خود را نشان دهید.

در نهایت، شما باید به سوالات اعضای هیئت داوران پاسخ دهید. آن‌ها همچنین انتقادات خود را نسبت به پایان نامه شما بیان خواهند کرد. برای تسهیل این ارائه، یک ارائه بصری (نوع PowerPoint یا Google Slides تهیه کنید.

برای آسان‌تر کردن این ارائه، از موارد زیر استفاده کنید:

  • کلمات کلیدی (به جای جملات کامل)
  • تصاویر (با ارجاعات مناسب)
  • نمودارها (با ارجاعات)
  • ارقام (به همراه ارجاعات)
  • انیمیشن‌های سبک بین اسلایدها

با آمادگی برای پاسخ به سوالات اعضای هیئت داوران، می‌توانید اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید. سعی کنید سوالات احتمالی آن‌ها را پیش‌بینی کنید تا راحت‌تر به آن‌ها پاسخ دهید.

 

نتیجه‌گیری

نوشتن یک پایان نامه دانشگاه مستلزم دقت و برنامه‌ریزی است. با رعایت مراحل ذکر شده و استفاده از منابع معتبر، می‌توانید یک پایان نامه قوی و مؤثر بنویسید که نه تنها به تقویت رزومه شما کمک کند بلکه در مراحل دفاع از پایان نامه دانشگاه نیز تأثیرگذار باشد. با مطالعه نمونه پایان نامه‌ها و آشنایی با انواع پایان نامه، می‌توانید درک بهتری از ساختار و محتوای لازم برای پایان نامه خود پیدا کنید.

منبت کاری اصفهان: تأثیر پذیری از مکاتب پیشین

۹ بازديد

منبت کاری اصفهان: تأثیر پذیری از مکاتب پیشین

در مقاله منبت کاری اصفهان: تأثیر پذیری از مکاتب پیشین، با توجه به منبر چوبی منبت مسجد جامع اصفهان، به عنوان یکی از شاهکارهای منبت کاری سبک مغولی، و با عنایت به تفاوت یکی از لچکی های آن با سایر لچکی ها، که ویژگی های منبت کاری اصفهان را دارد و در زمان صفویه نیز به آن اضافه شده است، به تفاوت ها و ویژگی های دو سبک ایلخانی و مکتب اصفهان در منبت می پردازیم.

مقدمه ای بر منبت کاری اصفهان

در میان آثار منبت کاری اصفهان در موزهای ایران به اشیایی بر می خوریم که خصوصیات چند مکتب مختلف هنری در آن به چشم می خورد. و نشان از آن دارد که مدت های مدیدی مورد احترام و توجه بوده است. منبر چوبی منبت کاری شده مسجد جامع اصفهان که در شبستان اولجایتو قرار دارد، از شاهکارهای منبت کاری سبک مغولی است. لیکن اگر آن را به دقت مورد بررسی قرار دهیم، در می یابیم که یکی از لچکی های آن با بقیه متفاوت است. این لچکی هم از لحاظ نوع چوب و هم از نظر ویژگی های فنی و ساختار هنری شباهت زیادی به آثار سبک صفوی، به ویژه منبت کاری اصفهان، دارد و این موضوع نشان می دهد که لچکی مورد نظر احتمالا در زمان پایتختی اصفهان برای ترمیم منبر ساخته شده است.

ساخت قطعه مذکور در زمان پایتختی اصفهان با آزمایش های درصد سلولز نیز اثبات شده است. لیکن به درستی مشخص نیست که چرا هنرمند صفوی این قطعه را مشابه بقیه منبر بازسازی نکرده است. شاید نمی خواسته پیرو هنرمندان مکاتب دیگر باشد و شاید خواسته با این کار بالاتر بودن مهارت هنرمندان صفویه را نسبت به دوران قبل اثبات کند.

در هر صورت، با مقایسه خصوصیات اجرایی و هنری این لچکی با بقیه منبر می توان به تفاوت های منبت کاری سبک ایلخانی و منبت کاری اصفهان پی برد که در این نوشته به آن پرداخته می شود.

مشخصات منبت کاری اصفهان در تاریخی منبر

منبر شبستان اولجایتو که به دلیل قرار گرفتن در شبستان غربی مسجد جامع اصفهان به این نام مشهور شده است، دارای بسیاری از خصوصیات منبت کاری سبک ایلخانی است. به همین دلیل اغلب احتمال داده می شود که در زمان حکومت سلطان محمد خدابنده ساخته شده باشد. البته به قول برخی از باستان شناسان که درباره مسجد جامع اصفهان تحقیقاتی کرده اند. تالار شبستان اولجاتیو در زمان قطب الدین شاه محمود ساخته شده است. بنابراین به احتمال زیاد منبر مذکور با منبت کاری اصفهان نیز در زمان آل مظفر ساخته شده است.

برای تأیید این امر می توان به آثار دیگری در همان شبستان، مثل در شمالی، اشاره کرد که در کتیبه آن عبارت «امیرالمظفر قطب الدین محمود» به دشواری خوانده می شود. البته خود منبر نیز دارای کتیبه ای است که داخل یکی از لقطهای شمسه ای شکل به دور کادری محرابی به خط ثلث کنده کاری شده است. متن این کتیبه یکی از ادعیه شیعه است و به شخص خاصی اشاره ندارد.

در هر صورت، می توان از روی شباهتی که منبت کاری این منبر با آثار مشابه، مثل در مقبره اشعیا، در مسجد جامع نطنز، در مسجد جامع افوشته و در مقبره سید واقف دارد، این احتمال را داد که منبر مذکور در اواخر دورة آل مظفر (۷۶۰ تا ۷۹۰ ق) یا اوایل دوره تیموری (۷۷۰ تا ۸۰۰ ق) ساخته شده باشد. این موضوع را آزمایشهای اندازه گیری سلولز نیز اثبات کرده است.

مشخصات عمومی منبر

 این شیء ارزشمند تاریخی به صورت مثلث قائم الزاویه ساخته شده است که اندازه دو ضلع قائمة آن حدود ۳۰۰ سانتیمتر است. این منبر منبت کاری اصفهان به شیوه کوه چینی توپر لقطدار ساخته شده که مبنای نقش کوه چینی آن در دو بدنه طرفین «هشت و طبل»، و در پله ها «طبل و لوز» و «شش و طبل» و در کنار نرده «لچکی» است.

منبت کاری های این اثر ارزشمند روی لقطها انجام شده که مبنای طراحی آن به هفت حالت زیر است:

  1. روی لقطهای طبل شکل و سلی شکل با عناصر اسلیمی خرطومی سرپیچ با ساقه دوار و ترکیب بندی قرینه محوری و کتیبه به خط بنایی؛
  2. روی برخی لقطهای شمسه شکل با عناصر اسلیمی خرطومی سر پیچ با ساقه دوار و ترکیب بندی قرینه محوری؛
  3. روی برخی لقطهای شمسه شکل با عناصر گلهای پنج پره نوک تیز (اناری تمام رخ، زنبق) و پنج پره تمام رخ گرد با ساقه دوار با ترکیب بندی قرینه مرکزی؛
  4. روی برخی لقطهای لچکی شکل با عناصر برگ اناری با ترکیب درهم؛
  5. روی برخی لقطهای لچکی شکل با عناصر هندسی «نقش شش کند»؛
  6. روی برخی لقطهای لچکی شکل با عناصر گل پنج پره تمام رخ اناری و گل زنبق با ترکیب درهم؛
  7. روی حاشیه ها با عناصر اسلیمی خرطومی سر پیچ با ترکیب بندی متواتر.


مشخصات منبت کاری ها از نظر طراحی

کلیه منبت کاری اصفهان بر روی منبر مذکور از نظر طراحی دارای تراکم زیاد در ناحیه فضای مثبت (برجسته) بوده و هنرمند کوشش کرده است فضای منفی (زمینه) کمتری به جای گذارد. شیوه فنی منبت کاری این اثر در بازار صنایع دستی و فرهنگی کشور را می توان از چند جنبه بررسی کرد:

  1. از دیدگاه عمق کنده کاری، میزان آن بین یک تا دو سانتیمتر متغیر است. این مقدار عمق بین شیوه های متداول منبت کاری در دوره های مختلف حکومتی ایران در حداکثر قرار دارد.
  2. روسازی های انجام شده به طور عمده محدب است که این حالت روسازی تقریبا در تمامی منبت کاری های ایلخانی مشاهده می شود.
  3. در شیوه منبت کاری این شیء ذره گرایی زیادی مدنظر هنرمند سازنده نبوده و قط شیارهایی روی برخی گلها و برگها به چشم می خورد.

 

البته اجرای شیار در شیوه منبت کاری ایلخانی چندان متداول نبوده است، ولی در دوره حکومت آل مظفر و سپس دوره تیموری در حال تجربه بوده است. مشخصات لچکی مربوط به دوره صفوی آنچه در مورد مشخصات عمومی منبر ذکر شد، درباره تمامی لقطها و حاشیه ها به جز یک لچکی و حاشیه آن صدق می کند. لچکی مذکور به لحاظ تفاوتی که با بقیه دارد، جلب توجه خاصی می کند و کاملا مشخص است که با دیدگاهی متفاوت اجرا شده است؛ لذا با توجه به اینکه تاریخ و رقم خاصی روی آن مشاهده نمی شود، آزمایشهای اندازه گیری سلولز صورت گرفت و مشخص شد قدمت آن به حدود سدۀ آخر دورة صفوی می رسد.

ترکیب بندی با تقارن محوری

از نظر طراحی مبنا، منبت کاری اصفهان در متن این لچکی دارای ترکیب بندی با تقارن محوری است و یک گل شاه عباسی به عنوان سربند قرار گرفته است تا دو شاخه اصلی به صورت متقارن از آن منشعب شود. روی ساقه های مذکور عناصری چون غنچه اناری (به صورت نیمرخ)، گل پنج پر کنگره دار، گل سه پر و چهار پر نوک تیز (تمام رخ) و برگ کنگر مشاهده می شود. کلیه عناصر و ترکیب بندی به کار رفته در طراحی این ناحیه، خطوط محیطی، شکل عناصر، تراکم آنها و همچنین ذره گرایی های داخلی و گردش ساقه ها مشابهت کامل به طراحی های رضا عباسی در عالی قاپو و چهل ستون دارد و با سایر اجزای منبر کاملا متفاوت است.

قسمت حاشیه باریک این لچکی نیز دارای عنصر چنگ اسلیمی برگردان است که ترکیب بندی ساقه آن به صورت سه ساقه متواتر و هماهنگ در نظر بوده است و نحوه کشیدگی عناصر، انحنای ساقه ها و ذره گرایی داخلی عناصر آن شباهت زیادی به طراحی های رضا عباسی داشته و با حواشی دیگر منبر متفاوت است.

تفاوت کنده کاری های لچکی با سایر اجزای منبر

از نظر اجرای منبت کاری اصفهان در این منبر نیز در انجام کنده کاریهای این لچکی تفاوت خاصی با سایر اجزای منبر مشاهده می شود. زیرا اولا عمق کنده کاری بسیار کم و در حد سه میلیمتر است و کف زمینه بافت دانه دانه دارد که این شیوه در دوران پایتختی اصفهان به وسیله استادکاران آباده ای متداول شد. شیوه روسازی عناصر نیز مقعر است که این شیوه از خصوصیات بارز فنی منبت کاری دوره صفوی است. این شیوه روسازی در دوران پایتختی اصفهان مورد تأکید بیشتری قرار می گیرد.

به این صورت که قسمت داخلی عناصر گود است، ولی لبه های محیطی و خطوط داخلى عنصر به صورت لبه ای تیز باقی می ماند. این لبه تیز حکم قلم گیری برجسته را دارد و از نظر بصری همان کار را انجام می دهد. به این ترتیب هنرمندان منبت کاری اصفهان با این کار توانسته اند پا به پای طراحان این دوره به اجرای قلم گیری در نقش برجسته بپردازند.

لبه های تیز یا حمیلها نه فقط در قسمت محیطی عناصر، بلکه در تمام سطح آن نیز مطابق خط قلم گیری وجود دارد و هنرمند منبت کار تا حد ممکن سعی می کند این خطوط را با تراکم زیاد به کار برد. شیب قسمت روسازی نیز ملایم است و معمولا از قسمت خطوط محیطی به سمت داخل اجرا می شود.

پیروی از الگوی عمل در منبت کاری

منبر شبستان غربی مسجد جامع اصفهان از جمله آثار منبت کاری اصفهان است که امکان مقایسه منبت کاری سبک ایلخانی و سبک صفوی (به خصوص مکتب اصفهان) را فراهم می سازد. هنگام مقایسه این دو سبک متوجه می شویم که بین آنها تفاوت های زیادی وجود دارد. البته این تفاوت چیزی نیست که فقط در این شیء دیده شود، بلکه در بررس یهای تاریخی متوجه می شویم که مشخصات منبت کاری بخش ایلخانی این منبر در آثار هم عصر آن نیز وجود دارد.

بنابراین این طور استنباط می شود که منبت کاری سبک ایلخانی از سوی همه هنرمندان منبت کار دوره ایلخانی مورد قبول بوده و اجرا می شده است. این موضوع در مورد منبت کاری اصفهان نیز صادق است، زیرا مشخصات طراحی و اجرایی بخش صفوی این منبر در سایر آثار منبت کاری اجرا شده دوران پایتختی اصفهان به چشم می خورد و ما را به این نتیجه می رساند که منبت کاران مکتب اصفهان نیز مانند هنرمندان سایر رشته های هنرهای صناعی آن زمان از الگوی خاصی پیروی می کرده اند.

پیروی از شیوه رضا عباسی

برای دستیابی به این الگو کافی است یک بررسی تطبیقی بین اصول طراحی این منبت کاری اصفهان و نقاشی های دیواری عالی قاپو و چهل ستون صورت گیرد تا مشخص شود از نظر عناصر طراحی و ترکیب بندی و همچنین تراکم و ذره گرایی از شیوه رضا عباسی پیروی شده است. البته چیزی که در هنر منبت کاری ضروری است، دستیابی به یک نقش برجسته است که این فناوری با نقاشی دیواری و تذهیب متفاوت است و این کار منبت کاران را مشکل می سازد؛ زیرا یکی از ویژگی های طراحی مکتب اصفهان قلم گیریهای فراوان در محیط عناصر و سطح آن است.

پس هنرمند منبت کاری اصفهان باید به روشی دست می یافت تا بتواند آن قلم گیریها را به نحوی مشابه طراحی سنتی اجرا کند. زیرا این کار از منبت کاری شیوه ایلخانی ساخته نبود، چون حالتی محدب داشت و خطوط بصری روی آن ملاحظه نمی شد و این گونه بود که در دوران پایتختی اصفهان در درجه اول بر شیوه روسازی مقعر تأکید شد و در درجه دوم شیوه حمیل سازی مدنظر قرار گرفت. این دو اصل این امکان را به هنرمند منبت کار داد تا بتواند خطوط محیطی و داخلی عناصر را به صورت لبه در آورد و همان حالت بصری قلم گیری را در آن ایجاد کند و این گونه بود که فناوری منبت کاری اصفهان منطبق بر الگوی طراحی آن شکل گرفت.